"Trup w wannie" Dorothy L. Sayers

Autor: Dorothy L. Sayers

Tytuł: Trup w wannie

Cykl: Lord Peter Wimsey na tropie, tom 1

Tłumaczenie: Dorota Konowrocka-Sawa

Data premiery: 01.06.2022

Wydawnictwo: Znak Jednym Słowem

Liczba stron: 288

Gatunek: powieść detektywistyczna / kryminał

 

O Agathie Christie słyszał chyba każdy fan literatury kryminalnej. Jest to angielska pisarka, która debiutowała w 1920 roku. Trzy lata po niej na rynku powieści tego gatunku pojawiła się druga kobieta – Dorothy L. Sayers, która stworzyła serię o detektywie dżentelmenie lordzie Peterze Wimsey’u. Polski czytelnik jednak nie miał do tej pory przyjemności zapoznać się z całą serią, zaledwie kilka tytułów ukazało się na naszym rynku. Teraz, dzięki Wydawnictwu Znak, ma się to zmienić, zaplanowane jest wydanie wszystkich tomów serii, która liczy 11 powieści. Bardzo się z tego cieszę, bo po lekturze pierwszych dwóch tomów, mogę powiedzieć, że jest to kryminał wart uwagi!

 

Historia „Trupa w wannie” opiera się na dwóch zagadkach. W domu pewnego kawalera, architekta Thippsa we wtorkowy ranek w wannie znaleziony został około pięćdziesięcioletni martwy jegomość ubrany zaledwie w binokle. Znalazła go służąca, która nieopatrznie zostawiła na noc otwarte okno w łazience… Lord Peter zjawia się na miejscu na prośbę swojej matki, księżnej Denver i obiecuje Thippsowi i jego przygłuchej matce, że przyjrzy się sprawie. W tym samym czasie policjant Charles Parker ma zająć się zaginięciem pewnego zamożnego Żyda. Zaginięcie jest bardzo dziwne, bo według zeznań jego służby nie brakuje żadnego z ubrań Levy’ego, mężczyzna zatem musiał wyjść z domu bladym świtem całkiem nago… Czy to może być trup z wanny? Lord Wimsey szybko odrzuca taką możliwość… Zatem kto siedzi w wannie i gdzie jest Levy? Przed detektywami trudne zadanie…

„Zawiążemy spółkę! Połączymy te dwie sprawy i rozpracujemy je wspólnie. Parker, ty dziś obejrzysz moje zwłoki, a ja jutro poszukam twojego Żyda Wiecznego Tułacza. Taki jestem szczęśliwy, że zaraz pęknę.”

Książka składa się z 13 średniej długości rozdziałów. Poprzedzona jest wstępem od Elizabeth George, który napisała w 2003 roku do nowego amerykańskiego wydania cyklu, a zakończone krótką notką biograficzną Wimsey’a napisaną przez jego fikcyjnego wuja, które zostało dołączone do ponownego wydania książki w 1935 roku. Sama historia napisana jest w narracji trzecioosobowej czasu przeszłego, przez większą część czasu skupia się na postaci tytułowego lorda Wimsey’a, ale są też wyjątki – przede wszystkim w momentach, gdy Parker i Wimsey się rozdzielają. Styl powieści jest pięknie starodawny. W moim uczuciu uroczy, pełen gracji i wdzięku. A rozmowy pomiędzy postaciami to prawdziwe dzieło sztuki! Te potyczki słowne, małe uszczypliwości, których dopuszcza się lord Wimsey – naprawdę czyta się to rewelacyjnie! Mam jedynie niewielkie zastrzeżenie do tłumaczenia – momentami pojawiają się zwroty w innym języku, co niestety nie jest tłumaczone na polski. Rozumiem, że w czasach, gdy książka była wydana, angielski odbiorca nie potrzebował tego typu przypisów, współczesny czytelnik jednak nie zawsze jest biegły z łaciny czy francuskiego, więc tego typu przypis na końcu strony by się przydał. Oczywiście wtrącenia są krótkie i ich nieznajomość nie wpływa na odbiór lektury jako takiej.

„Bunter (…) błagam cię, żebyś w przyszłości powstrzymał mnie od łapania dwóch srok za ogon. To wszystko odbije się na moim zdrowiu. Jedna sroka nie ma dokąd wyfrunąć, druga nie ma dokąd lecieć. To jakieś umysłowe delirium tremens. Gdy to wszystko się skończy, zaszyję się gdzieś, przestanę czytać kronikę kryminalną i przejdę na łagodną dietę złożoną z prac nieżyjącego już Charlesa Gavice’a.”

„Trup w wannie” jest literackim debiutem Dorothy L. Sayers jako pisarki. Wiem, że w międzywojennych czasach standardy były inne, ale i tak jestem zaskoczona tym, jak dopracowana i rewelacyjnie przemyślana jest to historia. Intryga kryminalna jest zagmatwana i choć nie mamy tu bardzo dynamicznych zwrotów akcji, to jednak co chwilę autorka funduje nam jakieś zaskoczenie – nowy fakt, nową dedukcję, nowe odkrycie, które zmienia trop, w którym podąża zagadka. Już sam początek jest intrygujący – jeden nagi obcy trup w wannie, drugi golas, który rozpłynął się w powietrzu… Skąd nagle taki wysyp ludzi bez ubrań? 😊

„Obawiam się, że ten mężczyzna na coś, czego brakuje większości zbrodniarzy: poczucie humoru.”

Oczywiście na uwagę zasługują tu też rewelacyjne postacie. Przede wszystkim lord Wimsey, który pochodzi ze starego arystokratycznego rodu. Choć nie jest to powiedziane w tym tomie, tylko zawarte w jego biografii na końcu, podczas tej historii jest to mężczyzna 33letni. Kawaler mieszkający w centrum Londynu, który na brak pieniędzy narzekać nie może. Jest miłośnikiem starych książek, białych kruków, które namiętnie kolekcjonuje zbierając je na różnych aukcjach. Uwielbia dobre ubrania, dobre jedzenie i dobre wino, a rozwiązywaniem zagadek kryminalnych zaczął zajmować się … z nudów. Jest to jego remedium na traumy z Wielkiej Wojny, w której od początku do końca brał udział. Wimsey jest elokwentny, z dużym poczuciem humoru, lekko uszczypliwy dla ludzi na to zasługujących.

„Proszę się nie martwić, panie Appledore. Chyba najlepsze, co mogę w tej sytuacji zrobić, to przewieźć starszą panią do domu mojej matki i sunąć ją państwu z drogi. Inaczej któregoś pięknego dnia państwa chrześcijańskie uczucia mogłyby wziąć górę, a przecież nic tak jak one nie zaburza spokoju ducha.”

Sprytny i uważny, przez co dostrzega to, co czasem umyka policji, a i umie skutecznie wypytać świadków. Polubiłam go od pierwszej strony!

Seria opiera się jednak jeszcze na dwóch jego towarzyszach – jest jego lokaj Bunter, fan fotografii, który towarzyszy mu w śledztwach oraz policjant Parker, który, jak na policjanta (to w opinii Wimsey’a oczywiście 😉) jest niesamowicie inteligentny, choć lord nieraz i tak go zaskakuje.

„Wy, policjanci, jesteście jak odbici z jednej sztancy. Nie starcza wam w głowach miejsca na więcej niż jedną myśl. Doprawdy, jest dla mnie zagadką, jak znajdujecie zatrudnienie.”

Parker jest jego człowiekiem od czarnej roboty – kiedy trzeba popytać sąsiadów, czy zrobić inne dosyć nudne rzeczy, to on zawsze zostaje do tego wysłany. To taki pomocnik, Watson 😉

„Wszyscy mamy odciski, których deptania przez innych wolelibyśmy uniknąć. Ja je mam i ty też. Jakiś gość powiedział, że piekło nie zna furii takiej jak kobieta wzgardzona. Kobiet się czepia, nieszczęsny dureń.”

Mamy świetną intrygę w starym stylu i rewelacyjne kreacje postaci. Pora zatem pomówić o miejscu i czasie, w jakim toczy się akcja. To nie lada gratka dla współczesnego czytelnika – Londyn kilka lat po I wojnie światowej. Świat podzielony na arystokrację i ludzi uczciwie pracujących. Ale nie tylko przyglądamy się tym podziałom, tym jak wygląda codzienność każdego z nich, ale i obserwujemy, jak wyglądało śledztwo w tych czasach. Co mnie zaskoczyło to np. przesłuchiwanie przez koronera, które wygląda prawie jak zeznania w sądzie. To ciekawe czasy do porównania z tym co mamy teraz.

„W dzisiejszych czasach nawet od morderców oczekuje się oryginalności.”

Ogólnie „Trupa w wannie” czytało mi się naprawdę dobrze. Może z początku, kiedy opisywane były białe kruki, na które aktualnie poluje Wimsey, lekko wystraszyłam się, że książka usiana będzie dawnymi tytułami i nawiązaniami, których nie rozumiem, jednak obawy się nie sprawdziły i gdy tylko bohaterowie pojawili się na miejscu przestępstwa od razu sprawa nabrała rumieńców, a fabuła zaczęła mocno interesować. Bawiłam się naprawdę dobrze, to niesamowicie przyjemny lekki kryminalik, w którym, jak na klasykę przystało, liczy się naprawdę dobra zagadka kryminalna!

„Powiedziałbym nawet, że właśnie w sprawach trzeciorzędnych ludzie bywają najbardziej uparci. Ja na przykład dostaję szału, gdy ktoś podważa moją ocenę jakiejś książki.”

Moja ocena: 7/10

 

Za możliwość zapoznania się z lekturą dziękuję Wydawnictwu Znak Jednym Słowem!

Podoba Ci się to, co robię?

Wesprzyj mnie na patronite.pl/kryminalnatalerzu i dołącz do grona moich Patronów!