kryminał na talerzu. blog kulinarno-kryminalny: września 2025

Autor: Jeffrey Archer

Tytuł: Oko za oko

Cykl: William Warwick, tom 7

Tłumaczenie: Maja Justyna

Data premiery: 12.08.2025

Liczba stron: 360

Gatunek: powieść kryminalna / sensacyjna

Zanim Jeffrey Archer stał się pisarzem, był sportowcem i politykiem. To wtedy rozpoczął swoją kolekcję znajomości wszelakich, które teraz chętnie wykorzystuje do uatrakcyjniania fabuł swoich powieści. Debiutował w drugiej połowie lat 70-tych XX wieku powieścią „Co do grosza” teraz zbliżając się do pięćdziesięciolecia na rynku książki na koncie ma ponad trzydzieści książek oraz kilka zbiorów opowiadań. Jego książki sprzedawane są w 115 krajach, tłumaczone na prawie 50 języków, a nakład sprzedanych egzemplarzy przekroczył 300 milionów. Cykl z Williamem Warwickiem to jego najnowsze dzieło - rozpoczął je w 20?19 roku książką “Nic bez ryzyka” (recenzja - klik!), a skończy dosłownie za klika tytułem „End game” (pol. Gra końcowa) czyli ósmym tomem serii, który zaraz będzie dostępny dla anglojęzycznego czytelnika. Polski na razie może cieszyć się siedmioma tomami (recenzje – klik!), których lektura zalecana jest w kolejności chronologicznej - postacie serii odgrywają w każdym tomie naprawdę istotną rolę, więc nie znając ich zależności straci się zwyczajnie za dużo.

Okolice roku 1999/2000. Do Arabii Saudyjskiej zjechały się delegacje biznesowe z kilku krajów, wśród nich jest angielski wysłannik - biznesmen nawykły do zawierania wielomilionowych kontraktów Simon Hartley. Takiej sytuacji jednak doświadcza po raz pierwszy - kuzyn księcia na jego oczach zabija włoskiego delegata, a wszyscy uciekają w popłochu. Niestety kilka chwil później okazuje się, że to Simon jest na tę śmierć oskarżany i trafia do saudyjskiego więzienia… Teraz nie tylko kontrakt wisi na włosku, ale i życie Simona, który jest członkiem ważnej rodziny arystokratycznej. Anglia zatem musi interweniować, a kto przygotuje lepszy plan uwolnienia mężczyzny jak nie zespół funkcjonariuszy Scotland Yardu z Williamem Warwickiem na czele?

William jednak musi się mieć teraz na baczności - już za chwilę więzienie ma opuścić jego zaciekły wróg, MIles Faulkner, który od trzech lat planował swoją zemstę…

Książka rozpisana jest na prolog i trzy części, które składają się razem na 33 rozdziały, a te dzielone są na krótkie naprzemienne scenki, w których obserwujemy poczynania Williama i jego współpracowników, jego żony Beth, kierowniczki muzeum, Faulknera wraz z jego prawnikiem i Simona. Narracja prowadzona jest w trzeciej osobie czasu przeszłego, a narrator skupia się przede wszystkim na dokładnym oddaniu poczynań postaci, choć nie ukrywa, że ma również wgląd w ich emocje. Styl powieści jest bardzo brytyjski, elegancki, już sam sposób wypowiedzi daje do zrozumienia, że mamy do czynienia z arystokracją, z osobami wykształconymi i inteligentnymi. Autor ma świetne wyczucie proporcji opisów do dialogów, a nawet jeśli pisze o wielkiej polityce to tak, by czytelnik bez problemu odnalazł się w powieści.

Choć przy pierwszych stronach powieści miałam wątpliwości czy w tym tomie odnajdę się równie dobrze co w poprzednich. Dlatego, że autor rozpoczyna powieść od skrótowego wprowadzenia nas w rodzinę Hartleyów, by zaraz przenieść do Arabii Saudyjskiej i rozmów biznesowych, których towarzystwo jednak dość mocno kojarzy się z mafijnym. To jednak tylko szybko podany wstęp, bo już za chwilę przenosimy się do Anglii i postaci z serii znanych, książka wskakuje w znajomy rytm dobrej intrygi bazującej na sprycie - tu ci źli nieustannie próbują ograć dobrych, ale ci im inteligencją nie urągają, a czytelnik bacznie śledzi akcję z ciekawością obserwując kto z nich przewidzi ruchy przeciwnika o krok dalej. Autor budując intrygę opiera się na ciekawostkach historycznych i tych z dziedziny sztuki - jak w każdym tomie, tak i tym, część akcji oscyluje wokół fałszerstw obrazów wielkich mistrzów, tym razem skupiamy się a Rembrandcie. Historycznie fabuła toczy się równie intrygująco - pojawia się wątek Deklaracji niepodległości Jeffersona. Akcja toczy się rytmem przyjemnie dynamicznym, a ze względu na to, że nie opiera się na jednym wątku kryminalnym, ale także na wątkach prywatnych postaci, tak naprawdę nie ma momentów przestoju, momentów, w których zaciekawienie czytelnika miałoby szansę się zmniejszyć. Sama zagadka kryminalna oparta o losy Simona i jego rodziny prowadzona jest z zaangażowaniem, a w ostatecznym rozrachunku okazuje się naprawdę solidnie przemyślaną całością, którą łącząc się z wątkami prywatnymi zapowiada już końcówkę serii…

Bo właśnie poza świetnie skonstruowanymi intrygami opartymi o dobrze przedstawione realia i ciekawostki z różnych dziedzin sztuki i polityki (ale pisanej tak, że nawet ci, którzy nie lubią takich wątków, będą zadowoleni), tym co nas w powieść angażuje, to losy postaci, które już dobrze znamy. Dzieci Williama dorastają, angażują się coraz mocniej w życie rodziców, współpracownik Ross powoli układa sobie życie, Cristina, była żona Falknera również. Tylko Faulkner tkwi tam, gdzie zawsze - szuka zemsty i okazji do szybkiego zarobku. Przez ilość postaci i tego, jak skomplikowane były ich wcześniejsze losy, szkoda byłoby zachęcać do lektury książki od serii niezależnie, bo choć psychologia postaci nie jest tu opisywana wprost, to jednak mocno oddziałuje na to, co się dzieje pomiędzy nimi teraz.

Wspomniałam też o realiach czasów, w których toczy się akcja - autor przenosi nas w świat sporych pieniędzy - w końcu kontrakty i przekręty idą tam w miliony – a zatem świat kompletnie inny od naszej codzienności, a mimo wszystko toczący się w znajomej rzeczywistości: nawiązania historyczne, wielka polityka w tle, nazwiska osób stojących w rządzie, sama Królowa, to wszystko jest nierozerwalnie związane ze sposobem przedstawiania zdarzeń, a co za tym idzie uwiarygadnia historię.

Jeffrey Archer pisze powieści jak nikt inny - w starym dobrym stylu, gdzie liczy się pomysł i inteligencja, a psychologiczny wątek, choć nie jest opisywany wprost, w relacjach postaci odgrywa naprawdę ważną rolę. W końcu tylko znając przeszłość Williama i Faulknera jesteśmy w stanie zrozumieć rozmiar nienawiści i zaciętości w zemście, jakiej szuka ten drugi. Intryga w “Oko za oko” oparta głównie o wątek niesłusznego oskarżenia w Arabii Saudyjskiej, wymusza na czytelniku pytania o to, co stoi wyżej - polityka i wpływy, czy jednak moralność. Dobra, błyskotliwa rozrywka, której brytyjskość da się wyczuć już na pierwszych stronach powieści. Polecam tym, którzy lubią historie bazujące na motywach przekrętów i inteligentnych postaci - zarówno tych dobrych, jak i złych. Nie mogę się już doczekać jakie będzie zamknięcie serii, a równocześnie wcale nie chcę, żeby się kończyła!

Moja ocena: 8/10

Recenzja powstała w ramach współpracy z Domem Wydawniczym Rebis.